Αιθανόλη - Οινόπνευμα

Η αιθανόλη -κοινώς οινόπνευμα- είναι ουσία με ευρύ φάσμα χρήσεων. Χρησιμοποιείται ως φάρμακο(θεραπευτικά), ως κατασταλτικό(ναρκωτικό), ως καύσιμο αλλά και ως διαλύτης.

Συντακτικός τύπος αιθανόλης

Συντακτικός τύπος

  Ο συντακτικός τύπος της αιθανόλης, φαίνεται στην εικόνα δεξιά:

  Το μόριο έχει εξαιρετικά απλή δομή. Αποτελείται από 2 άνθρακες συνδεδεμένους μεταξύ τους και ένα οξυγόνο συνδεδεμένο σε έναν από τους δύο άνθρακες(προσοχή, δεν ξεχνάμε τα υδρογόνα).

 Η αιθανόλη είναι μία αλκοόλη, λόγω της χαρακτηριστικής ομάδας 

-OH(δηλαδή το οξυγόνο του μορίου που συνδέεται σε έναν από τους δύο άνθρακες και φέρει το ίδιο ένα υδρογόνο), που υπάρχει στο μόριο και χαρακτηρίζει τις αλκοόλες.

Στερεοχημική διάταξη αιθανόλης

Στερεοχημεία

  Η στερεοχημική διάταξη της αιθανόλης φαίνεται στην διπλανή κινούμενη εικόνα:
  Θα παρατηρήσετε ότι το μόριο έχει απλή στερεοχημική διάταξη, σαν μία απλή τεθλασμένη γραμμή.
  Να σημειωθεί ότι ο δεσμός C-C, έχει μεγαλύτερο μήκος(μήκος 1,54 angstrom) σε σχέση με τον δεσμό C-O(μήκος 1,42 angstrom).

Φαρμακοτεχνικές μορφές

  Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν αιθανόλη, μπορούν να βρεθούν στις παρακάτω φαρμακοτεχνικές μορφές:

• Διάλυμα για δερματική χρήση(τοπική)
• Ενέσιμο διάλυμα για ενδοφλέβια έγχυση
• Gel(Στο σκεύασμα Faragel Forte, όπου περιέχεται αιθανόλη σε συνδυασμό με άλλες δραστικές)

Θεραπευτική δράση

  Η πιο γνωστή θεραπευτική χρήση της αιθανόλης, είναι ως τοπικό αντισηπτικό(για το δέρμα). Η αιθανόλη επίσης χρησιμοποιείται και ως αντιβηχικό αλλά και ως αντίδοτο σε δηλητηριάσεις από μεθανόλη και αιθυλενογλυκόλη.
  Η αιθανόλη βρίσκει εφαρμογή και ως διαλύτης σε διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα, όπως τα βάμματα ιωδίου και άλλα.

Ανεπιθύμητες ενέργειες

  Η αιθανόλη έχει κατασταλτική για το ΚΝΣ δράση, οπότε εάν ληφθεί σε μεγάλες ποσότητες μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στην αντίληψη, θόλωση της όρασης, αύξηση του χρόνου αντίδρασης, δυσκολία στην κρίση των πραγμάτων(κριτική ικανότητα), εξασθένιση της μνήμης, απώλεια της ισορροπίας.

  Μπορεί επίσης να προκληθούν και άλλες παρενέργειες, όπως αγγειοδιαστολή, πτώση της πίεσης, συχνοουρία, υπερέκκριση γαστρικών υγρών στο στομάχι.

  Λήψη υπερβολικά μεγάλης ποσότητας αιθανόλης, μπορεί να οδηγήσει σε λιποθυμία, κώμα, ακόμα και θάνατο.

  Μακροχρόνια λήψη αιθανόλης μπορεί να προκαλέσει εξάρτηση. Εξαρτημένα άτομα που σταματούν απότομα την λήψη αιθανόλης, παθαίνουν σύνδρομο στέρησης, το οποίο είναι δριμύτατο και μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο.

Ειδικές παρατηρήσεις

1. Η κατανάλωση αιθανόλης, πρέπει να γίνεται πάντα με μέτρο, ώστε να αποφεύγονται οι τοξικές επιδράσεις τις και να μην προκαλείται εξάρτηση.
2. ΑΠΑΓΟΡΕΎΕΤΑΙ η κατανάλωση στην περίοδο της εγκυμοσύνης. Κατά της περίοδο της γαλουχίας, πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση αιθανόλης, ή να γίνεται σε ελάχιστο βαθμό.
3. Πρέπει να μην γίνεται κατανάλωση αιθανόλης μαζί με άλλα φάρμακα και κυρίως κατασταλτικά του ΚΝΣ(Βενζοδιαζεπίνες, βαρβιτουρικά, οπιοειδή, κλπ) και αντικαταθλιπτικά φάρμακα, λόγω αλληλεπιδράσεων των φαρμάκων αυτών με την αιθανόλη.

Φάσμα NMR

Παρακάτω φαίνεται προσομοίωση του φάσματος NMR υδρογόνου της αιθανόλης:

Προσομοίωση φάσματος NMR υδρογόνου της αιθανόλης

Πηγές: Γαληνός, Wikipedia, Εξαρτησιογόνες ουσίες(Μαρσέλος Μάριος), NMRdb.org