Υδροκυάνιο

Το υδροκυάνιο είναι ένα από τα πιο γνωστά δηλητήρια που χρησιμοποιήθηκαν ως χημικά όπλα στον Β'Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιπλέον χρησιμοποιήθηκε για για την εκτέλεση θανατοποινίτων στην Αμερική.

Συντακτικός τύπος υδροκυανίου

Συντακτικός τύπος

  Ο συντακτικός τύπος του υδροκυανίου φαίνεται στην διπλανή εικόνα:
  Λόγω sp υβριδισμού του άνθρακα, το μόριο έχει ευθύγραμμη γεωμετρία.
  Χαρακτηριστικός ο τριπλός δεσμός του αζώτου με τον άνθρακα.

Στερεοχημική διάταξη υδροκυανίου

Στερεοχημεία

  Η στερεοχημική διάταξη του υδροκυανίου φαίνεται στην διπλανή εικόνα:
  Θα παρατηρήσετε ότι η διάταξη του μορίου είναι ευθύγραμμη, λόγω sp υβριδισμού του άνθρακα, όπως αναφέραμε και παραπάνω.
  Επίσης, φαίνεται και ο χαρακτηριστικός τριπλός δεσμός του αζώτου με τον άνθρακα.

Φυσικοχημικές ιδιότητες

• Σε θερμοκρασία δωματίου(25°C), είναι διαυγές υγρό πολύ απαλού μπλε χρώματος.
• Στην αέρια φάση είναι άχρωμο.
• Έχει οσμή πικραμύγδαλου.
• Σημείο τήξεως μεταξύ -12°C και -14°C
• Σημείο ζέσεως μεταξύ 25,6°C και 26,6°C.
• Ως υγρό αναμειγνύεται με το νερό και την αιθανόλη.

Τοξικότητα

  Η τοξικότητα του υδροκυανίου, οφείλεται στο γεγονός ότι το ιόν CN^-, είναι αναστολέας του ενζύμου οξειδάση κυτοχρώματος c. Συγκεκριμένα, το ιόν αυτό συμπλέκεται με τον σίδηρο του κυτοχρώματος c(έχει 5 υποκαταστάτες, άρα μία κενή θέση για έναν ακόμα υποκαταστάτη), οπότε αυτός αποκτά 6 υποκαταστάτες(καμία κενή θέση πλέον), αδυνατώντας να συμπλέξει το οξυγόνο, το οποίο είναι απαραίτητο για την ολοκλήρωση της οξειδωτικής φωσφορυλίωσης. 

  Επομένως δεν μπορεί να ολοκληρωθεί η οξειδωτική φωσφορυλίωση,άρα και η αναπνευστική αλυσίδα.(Τα κύτταρα αδυνατούν να παράγουν ενέργεια).

  Αποτέλεσμα είναι να επέρχεται θάνατος των κυττάρων και συνεπώς θάνατος του οργανισμού.

 Η ελάχιστη θανατηφόρος συγκέντρωση του υδροκυανίου στον αέρα είναι περίπου 100ppm - ο θάνατος επέρχεται σε 10-60 min μετά την έκθεση.

Αντίδοτο

  Αρχικά γίνεται χορήγηση 10mL διαλύματος 3% νιτρώδους νατρίου(NaNO2) ενδοφλέβια και στην συνέχεια ακολουθεί ενδοφλέβια χορήγηση 50mL διαλύματος 25% θειοθειικού νατρίου(Na2S2O3). Μπορεί πριν την χορήγηση του νιτρώδους νατρίου, να προηγηθεί χορήγηση νιτρώδους αμύλιου, ως εισπνεόμενο.

 Εναλλακτικά, ως αντίδοτο μπορεί να χορηγηθεί διάλυμα υπεροξειδίου του υδρογόνου 2%(υδατικό).

Φάσμα NMR 

Η προσομοίωση του φάσματος NMR H του υδροκυανίου δίνεται στην εικόνα κάτω:

Προσομοίωση φάσματος NMR H του υδροκυανίου

Πηγές: Wikipedia, Ανόργανη Φαρμακευτική Χημεία(Πολυξένη Τσίτσα)